Melatonin’i duymuş olmalısınız. Gıda takviyesi satan sitelerde türlü ticari isimler altında sayfalarca reklamı var, erişimi kolay. Jelibon formunda olanı bile var. Popüler kullanımı uykusuzluğa karşı ve internette serbestçe satıldığına göre demek ki ilaç değil..!

Haberi ilerletmeden Melatonin’in ne olduğuna kısadan bir bakalım.

Kaynaklar Melatoninin vücut tarafından üretilen ve beyin tarafından geceleri salgılanan bir hormon olduğunu söylüyor. Kan basıncının düzenlenmesinden, mevsimsel üreme dürtülerine kadar epey bir işlevi varsa da bu hormonun başlıca görevi, gece-gündüz döngülerini düzenlemek, uyku düzenini sağlamak.

Ve yine tıp kaynakları diyor ki; ”Uyku sorunlarının kısa süreli tedavisi için doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır” İşte konunun hassas noktası da galiba burası, “Doktor kontrolü..!”

Melatonin içeren gıda takviyeleri dünyanın dört bir yanında yaygın olarak kullanılıyor ve bu yaygınlık “tehlikeli” olarak tanımlanan boyutlarda.

Haberi önce ABD’den sonra İspanya’dan verelim. 

ABD’de çocukları uyutmak için kullanılıyor

Melatonin kullanımı Amerikalı çocuklar arasında giderek "aşırı derecede yaygın" hale geliyor; 14 yaşın altındaki yaklaşık beş kişiden biri uykuya yardımcı olması için melatonin kullanıyor..

Yeni bir araştırmaya göre, 5 (beş) ila 9 (dokuz) yaş arası çocukların yaklaşık yüzde 18'i bunu uyumaya yardımcı olması için kullanıyor. Bu ilaçları bu yaştaki çocuklar kendileri almıyor tabii, ebeveynleri veriyor.

Geçen yıl Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi gençlerde melatonin kullanımıyla ilgili bir sağlık tavsiyesi yayınlamak zorunluluğunu duydu ve ebeveynlerin çocuklara bu hapları vermeden önce doktora danışması gerektiğini hatırlattı.

Melatonin beyinde üretilen ve kişinin uyku döngüsünü düzenleyen bir hormon. Harvard Health'e göre de ABD'deki ebeveynlerin çocuklarına verdiği en yaygın takviyelerden biri.

ABD'de melatonin, ilaç olarak sınıflandırıldığı birçok ülkenin aksine bir besin takviyesi olarak kabul ediliyor ve reçetesiz satın alınabiliyor.

JAMA Pediatrics dergisinde bu ay yayınlanan araştırmada, yaşları 1 ila 14 arasında olan 993 çocuğun ebeveynleriyle görüşüldü ve son yıllarda rapor edilen melatonin kullanımında önemli bir artış tespit edildiği bildirildi.

Melatonin, uykuyu desteklemeye yardımcı olmak için doktor kontrolünde ve buraya dikkat “kısa vadeli” bir çözüm.

Çocuklarda yoğun bakımlık vakalardan söz ediliyor

Oysa bu araştırma, okul öncesi çocukların ortalama 12 ay, ilkokul çağındaki çocukların 18 ay ve ergenlik çağındaki çocukların ise ortalama 21 ay boyunca melatonini aldığını gösterdi.

Bu araştırma belki bu ülkeyi temsil etmeyebilir ama yine de 993 örnek, ciddiye alınması gereken bir örnek sayısıdır.

Şöyle ya da böyle görünen o ki, Melatonin kullanımı her yaş grubu için, son birkaç on yıldır sürekli artıyor.

Kanıt mı gerekiyor, buyurun;

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, ABD'deki zehir kontrol merkezleri, 2012-2021 yılları arasında çocuklarda melatonin alımına ilişkin raporlarda yüzde 530'luk bir artış tespit etti.

Melatonin alan çocukların büyük çoğunluğunda (Yüzde 84'ün üzerinde) herhangi bir semptom görülmedi, ancak bildirilen vakaların yüzde 1'inde çocuklar yoğun bakıma kaldırıldı.

Herhangi bir tedavi görüp evine dönen çocuklardan bahsetmiyoruz -ki bunların oranı da verilerden anlaşıldığına göre yüzde 15, yoğun bakıma kaldırılan çocuklardan bahsediyoruz.

İnternetten tedarik edilen ürünlerde hiç de nadirattan olmayan bir sahtekarlık konusu var ki, o da işin başka bir yönü. ABD’de yapılan çeşitli araştırmalarda Melatonin dozunun kimi zaman ambalaj etiketinde belirtilen miktardan farklı olduğu sonucuna ulaşıldı. Bu fark Melatoninin etikette belirtilen miktarın yarısından az ila dört katından fazla arasında değişiyor.

Yan etkileri konusunda da söylenen çeşitli şeyler var ama asıl önemlisi, çocuklarda ve ergenlerde melatonin tüketiminin uzun vadeli etkileri hakkında çok az şey biliniyor.

Dönelim İspanya’ya..

İspanyol Uyku Derneği'nin (SES) son araştırması, yetişkin nüfusta kronik uykusuzluğun görülme sıklığının yüzde 14 olduğunu gösteriyor.

Çocuklarda uykuyu başlatma ve sürdürmede yaşanan zorluklar ise şu veya bu oranda her ülkede var. Bunun uzantısında sahneye çıkan Melaton’e olan ilgi de artıyor.

SES Pediatri Grubu koordinatörü Óscar Sans kestirmeden gidiyor ve şöyle özetliyor konuyu:

"Melatonin’i tıbbi gözetim altında vermelisiniz çünkü bu bir ilaçtır"

SES'in Uykusuzluk Grubunun nörofizyologu ve koordinatörü Ainhoa ​​Álvarez de benzer görüşte; "Bu ürünlerin klinik deneyleri veya farmakokinetik veya farmakodinamik çalışmaları yoktur" diye vurguluyor.

SES Pediatri Grubu, Halk Sağlığı kurumuna gönderdiği bir mektupta, çocuklara yönelik bu preparatların "hem bileşimleri hem de biyoyararlanımları açısından büyük değişkenlik yaratan" üretim süreçlerine sahip olduğu konusunda uyarı yapıyor. Nihayetinde, gıda takviyesi olarak pazarlanan Melatoninlerin "Uykusuzluğun tedavisinde, alternatiflerinden daha az güvenli ve daha az etkili olduğu" sonucuna vardığını söylüyor.

Pediatri Grubu Başkanı da, ilacın sağlık sistemi tarafından finanse edilmesini sağlamanın yanı sıra, doktorun kontrolü elinde tutması ve gelişigüzel kullanım yapmaması için reçetenin gerekli bir adım olduğuna inanıyor.

Melatonin’in bir ilaç olarak değerini kimse inkar etmiyor ama diyorlar ki, ilaç olarak ve doktor kontrolünde..

Bizdeki durum şöyle:,

Tarım Orman Bakanlığı’nın “Takviye Edici Gıdalar Kısıtlı Maddeler Listesinde, Melatonin satırının karşısında: “Takviye edici gıdalarda etken madde olarak kullanımı uygun bulunmamıştır” yazıyor. Danıştay Onuncu Dairesi Başkanlığının 2022/7193 Esas Nolu kararı gereği. Güncelleme tarihi: 09/06/2023.

Bu açıklama Melatonin kullanarak gıda takviyesi üretilmesine izin verilmeyeceği anlamına geliyor ama bu maddeyi içeren gıda takviyelerinin ithalatında bir kısıtlama yok demek ki; çünkü internet alışveriş sitelerinde Melatonin içeren gıda takviyeleri ibadullah..

 Kaynak için tıklayınız