Araştırmacılar, uzayda kullanılan bir dizi ilacın raf ömrünün üç yıl veya daha az olduğunu keşfettiklerini söylüyorlar. ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Mars'a yapılacak mürettebatlı bir görevin yaklaşık 36 ay sürmesini beklemesi göz önüne alındığında bu bir sorun olarak görünüyor.

Astronotların yanlarında götürebilecekleri ilaçların birçoğunun Dünya'ya dönmeden önce son kullanma tarihinin geçmiş olma olasılığı yüksek.

Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden araştırmanın kıdemli yazarı Dr. Dan Buckland, Dünya'da son kullanma tarihi geçmiş ilaçların genellikle daha az etkili olduğunu, ancak ne kadar etkili olduğunun tahmin edilemediğini söyledi.

Buckland; "Mars görevinin ilerleyen safhalarında ortaya çıkan bir hastalığın, ilacın son kullanma tarihi geçmeden önce görevin başlarında ortaya çıkması durumunda ortaya çıkacak hastalıktan daha şiddetli olma riski var" dedi.

Buckland ve meslektaşları, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) bulunan ilaçların bir listesini toplamak için Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası (FoI) talebini kullandılar. Mars'a götürülecek ilaçlar henüz tam olarak bilinmese de Buckland, ISS'de bulunan ilaçların böyle bir görev için tıbbi kitin büyük kısmını oluşturacağını söyledi.

“106 ilacın 89'unun 36 ayda son kullanma tarihinin geçtiği tespit edildi”

npj Microgravity dergisinde yazan ekip, 2023 ISS listesindeki 106 ilacın 91'inin karasal raf ömrü verilerini bulduklarını açıkladı. Maksimum raf ömrü tarihlerine bakıldığında, belirli ağrı kesiciler de dahil olmak üzere ilaçlardan 54'ünün 36 ay içinde son kullanma tarihinin geçeceği görülüyor.

İlaçlardan 14'ünün son kullanma tarihi 24 ay içinde dolacak. Bunlar arasında bir ileri yaşam destek ilacı, bir anafilaksi tedavi ilacı, iki antibiyotik ve bir antipsikotik bulunuyor.

Her bir ilacın raf ömrü dikkate alındığında, 106 ilacın 89'unun 36 ayda son kullanma tarihinin geçtiği tespit edildi.

Yazarlar, son kullanma tarihlerinin ilacın orijinal ambalajındaki son kullanma tarihlerine ait olduğunu, bu nedenle ISS'de sıklıkla yapıldığı gibi yeniden paketlenmesi durumunda daha kısa olabileceğini söyledi.

Daha önce yapılan araştırmalarda, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotların günlük olarak ilaç kullandıkları bildirilmiş ve bu da ilaçların önemini ortaya koymuştu.

Ancak Uluslararası Uzay İstasyonu'na düzenli olarak ikmal yapılabiliyor olsa da, bu tür imkânlar (acil tahliye gibi) uzun görevler üstlenen astronotlar için mümkün olmayabilir ve bu da ilaçların son kullanma tarihlerinin geçmesi konusunda endişe yaratabilir.

Kaynak için tıklayınız