TikTok ve YouTube'daki bazı fenomenler şimdilerde yeni bir aktivite peşinde; mavi dillerini kameraya yapıştırıyor.

Dillerine sürdükleri bu mavi boya, öncelikle hücre kültürü laboratuvarından bilinen bir madde olan metilen mavisi. Fenomenler dediklerine göre, boyayı beyin dopingi için kullanıyorlar.

Bu uygulama zararsız bir eğlence mi, hatta faydalı bir uygulama mı yoksa tehlikeli bir trend mi? 

Deutsche Apotheker Zeitung’da bu konuda yayınlanan bir makaleden geniş bir özet sunuyoruz.

Nedir bu metilen mavisi?

Alman kimyager Heinrich Caro ilk kez 1876 yılında metilen mavisini sentezledi. O zamandan beri koyu mavi boya birçok uygulama alanında test edildi: kağıt boyası olarak, histoloji ve moleküler biyolojide.

Metilen mavisi tıpta sıtmaya karşı, bipolar bozukluklar gibi zihinsel hastalıklara karşı ve kronik sırt ağrısının tedavisinde kullanılıyor.

Bazı çalışmalarda, Alzheimer hastalarında bilişsel gerilemeyi ve beyinde yanlış katlanmış proteinlerin birikimini azalttığına dair işaretler göstermiştir. Ancak en önemli etkiyi methemoglobineminin tedavisinde gösterdi.

“Mitokondriyal hasarı azaltma potansiyeline sahip”

Metilen mavisi aromatik yapısından dolayı lipofilik özelliğe sahip ve hücre zarlarına nüfuz edebilir. Koyu yeşil kristaller suda çözünür ve koyu mavi rengini ortaya çıkarır. Kan-beyin bariyerini geçer ve nöronal dokuda birikir. Burada özellikle mitokondride birikir. 

Mitokondriyal elektron taşıma zincirinde alternatif bir elektron taşıyıcısı olarak reaktif oksijen türlerinin (ROS) oluşumunu önleyebilir. Serbest elektronların sitokrom C'ye aktarılmasıyla tekrar oksitlenen renksiz lökometilen mavisine indirgenir. Bu nedenle metilen mavisi, yaşam boyunca kaçınılmaz olarak biriken ROS'un neden olduğu mitokondriyal hasarı azaltma potansiyeline sahiptir. 

Oksidatif stresin neden olduğu artan mitokondriyal fonksiyon bozukluğu, Alzheimer ve Parkinson gibi yaşa bağlı birçok nörodejeneratif hastalıkta rol oynuyor. Yenilenebilir bir antioksidan olarak metilen mavisi nöroprotektif etkiye sahiptir ve aynı zamanda yaşlanma karşıtı bir ilaç olarak da anılır.     

“Antidepresan kullananlar metilen mavisinden uzak durmalı”

Mavi dilli influencerlar genellikle metilen mavisi aldıktan sonra artan dürtüden, artan konsantre yeteneğinden ve gelişmiş hafızadan bahsediyor.

Hayvan deneyleri, metilen mavisinin etkisi altında farelerin hafıza performansının arttığını zaten göstermiştir. İnsan çalışmaları da bu yönde kanıtlar sağlamıştır. 

Artan sitokrom c aktivitesi ve nöronal dokudaki gelişmiş mitokondriyal ATP üretimi bu etkiyi açıklayabilir. Mitokondriyal solunum zincirindeki rolüne ek olarak metilen mavisinin başka farmakolojik etkileri de var. Monoamin oksidazları (MAO), nitrik oksit sentazlarını (NOS) ve guanilil siklazları (GC) inhibe eder. Bu nedenle, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'ler) veya seçici norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI'ler) sınıflarından antidepresanlar gibi serotonerjik ajanlarla tedavi edilen hastalar metilen mavisinden uzak durmalıdır. En kötü durumda, her iki aktif bileşenin birleşimi serotonin sendromunu tetikleyebilir. 

Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz eksikliği olan kişiler de metilen mavisi almaktan kaçınmalıdır. Metilen mavisinin lökometilen mavisine dönüşümü için gerekli olan yeterli NADPH'ye sahip değillerdir. Metilen mavisi hormetik bir doz-cevap ilişkisini takip eder. Yüksek dozlarda antioksidan etki pro-oksidant etkiye dönüşmekte ve bilişsel performans üzerinde olumlu bir etkisi bulunmamaktadır. Bu durum biyohackerların kendi deneylerinde dikkatinden kaçmadı. 

Metilen mavisinin toksikolojisi

Pro-oksidan etki, sıçanlar ve fareler üzerinde yapılan iki yıllık bir toksikolojik çalışmada da gösterilmiştir. Hayvanlara iki yıl boyunca haftada beş gün, 2,5 ila 50 mg/kg vücut ağırlığı arasında çeşitli doz gruplarında metilen mavisi verildi.

Hiçbir grupta mortalitede artış olmamasına rağmen, en yüksek doz gruplarındaki hayvanlarda çalışmanın sonunda anemi ve methemoglobinemi belirtileri görüldü. Aslında doz gruplarındaki fareler, kontrol grubundaki hayvanlardan daha uzun yaşadı. 

Bu etki sıçanlarda yoktu. Ancak erkek farelerde ince bağırsak tümörlerinin oranı doza bağlı bir şekilde arttı. Erkek sıçanlarda ömür boyu metilen mavisi tedavisinden sonra pankreas tümörlerinin sayısında artış meydana geldi.

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından metilen mavisi, insanlar için kanserojenliği nedeniyle sınıflandırılamayan Kategori 3 olarak sınıflandırılmıştır.                  

Metilen mavisinin doza bağlı etkileri  

Bilişsel performanslarını artırmak için metilen mavisine güvenen biyohackerlar yalnızca kısmen haklıdır. Düşük dozlarda metilen mavisi nöroprotektif ve hafızayı geliştirici özellikler sergiler. Ancak çoğu zaman olduğu gibi, zehri tek başına doz oluşturur.

Yaklaşık 2 mg/kg vücut ağırlığı civarında istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir. Bunlar mide bulantısı, kusma, karın ve göğüs ağrısını içerir. Hemolitik anemi ve hipotansiyon da ortaya çıkabilir. 

Deri ve mukozalar maviye döner ve idrar da koyu mavi bir renk alır. Metilen mavisi etkileyicileri geniş bir doz aralığı bildirmektedir. Bazıları birkaç günde bir birkaç mg'lık bir doz önerirken, diğerleri günde 100 mg'ın üzerinde tüketir. Böyle bir uygulamada maddenin farmasötik saflığına dikkat edilmesi önemlidir. Endüstriyel metilen mavisi ucuz olmasına rağmen aynı zamanda yüzde birkaç safsızlık içerir.

İlgili çevrimiçi mağazalar, sözde "ilaç sınıfı" kalitede, dekore edilmiş damlalıklı şişelerde metilen mavisi çözümleri sunuyor. Metilen mavisi cilt kremleri gibi başka yaşam tarzı ürünleri de vardır. Farmakolojik açıdan bakıldığında metilen mavisi ilginç özelliklere sahip çok çeşitli bir maddedir. Nöroprotektif bir etkiye sahiptir ve düşük dozlarda beynin oksidatif metabolizmasını optimize ederek hafızayı ve konsantrasyonu arttırdığı görülmektedir.

Şiddetli nöropsikiyatrik bozukluklarda ümit verici bazı klinik uygulamalar araştırılmaktadır. Metilen mavisinin genellikle iyi tolere edildiği kabul edilir, ancak antidepresanlarla etkileşimler meydana gelebilir. 

Sosyal medyada metilen mavisi kullanımını teşvik eden fenomenler ilk bakışta zararsız gibi görünse de riskleri de beraberinde getiriyor. Dozajdaki sınırlayıcı bir faktör hormetik etkidir. Uzman olmayan kişiler için net olmayan farmakolojik bağlantılar ve birçok ürünün belirsiz kalitesi, insanları dikkatli olmaları konusunda uyarmalıdır. 

Kaynak için tıklayınız