Yeni bir ilaç geliştirmenin maliyetinin yüksek olduğu hakkında kabul gören, yaygın bir kanı vardır. Elde edilen sonuçlar da bu kanıyı haklı çıkarır nitelikte. Ancak bir soru var ve hep vardı. Evet pahalı olabilir ama ne kadar pahalı?

The Guardian’da yayınlanan bir haber bu konudaki tartışmalara yeni bir ışık tutabilir.

Habere göre, Sınır Tanımayan Doktorlar (Médecins Sans Frontières – MSF), ilk kez büyük bir klinik deneye yaptıkları harcamaların ayrıntılarını açıkladılar. Açıklanan veriler bir ilacı geliştirmenin gerçek maliyetinin, ilaç endüstrisinin talep ettiği milyarlarca dolardan çok daha az olabileceğini göstermesi açısından önemli bir bulgu olarak değerlendirildi.

MSF’nin ilaca dirençli tüberküloz için dört ilaçlı kombinasyon tedavisine ilişkin dönüm noktası niteliğindeki denemelerinin faturası 34 milyon Euro olarak belirtildi.

Yeni bir ilacın araştırma ve geliştirilmesine yönelik mevcut tahminler 40 milyon Euro ile 3,9 milyar Euro arasında değişiyor. Denemelerin yüksek maliyeti, yeni ilaçların pahalı fiyatlarını haklı çıkarmak için kullanılıyor, ancak şirketler harcamalarının ne toplamını ne de dökümünü yayınlıyor.

“MSF, maliyetlerin hesaplanmasını sağlayacak bir araç seti üretti”

MSF bu belirsizliğin sona ermesi gerektiğini söylüyor. MSF, ilaç deneme uzmanları için, her bir harcama kalemini kategorize eden ve maliyetlerin yıllar boyu sürebilecek süreç boyunca toplanmasını sağlayan bir araç seti üretti.

MSF'nin “TB Practecal” adı verilen çalışması, ölüm oranları yüksek olan ve bazı ülkelerde hala işe yarayan birkaç ilacın yüksek fiyatı nedeniyle tedavi edilemeyen ilaca dirençli TB türlerine sahip kişilerin umutlarını değiştirdi.

MSF'nin tıbbi direktörü ve araştırmanın baş araştırmacısı Dr. Bern-Thomas Nyang'wa şunları söyledi:

“İlaca dirençli tüberküloz için geliştirilmiş bir rejimin belirlenmesine yönelik klinik araştırma maliyetlerini açıklamamızın, diğer kamu ve kar amacı gütmeyen aktörlerin de bize katılması ve tıbbi Ar-Ge maliyetlerinde daha geniş bir şeffaflık sağlamak için klinik araştırma maliyetlerini kamuyla paylaşmaları için bir çağrı olmasını umuyoruz.”

Tüberkülozun temel tedavisinde kullanılan ilaçlar..

Onlarca yıldır tüberkülozun temel tedavisi olan iki antimikrobiyal ilaç, izoniazid ve rifampisin artık eskisi kadar işe yaramıyor.

İlaca dirençli tüberküloza karşı farklı mekanizmaya sahip yeni bir ilaç olan Bedaquilin, Johnson & Johnson tarafından geliştirildi ve 2012 yılında ABD'de Gıda ve İlaç İdaresi tarafından 40 yıl sonra onaylanan ilk TB ilacı oldu.

Ancak maliyet, en kötü etkilenen ülkelerin çoğu için fahiş düzeydeydi. Fiyatı düşürmek için kampanyacıların uzun bir mücadelesi gerekti. Ar-Ge maliyeti önemli bir faktördü. Sonunda, akademisyenler tarafından ilacın özel yatırımdan beş kat daha fazla olan kamu finansmanı sayesinde geliştirildiği ortaya çıkarıldı.

MSF, ilaca dirençli tüberküloza karşı “Bedaquiline” de dahil olmak üzere ağızdan alınan dört ilacın kombinasyonunun kullanımını denedi. Başarısı, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) rifampisine dirençli TB kombinasyonuyla altı aylık tedaviyi önermesine yol açtı. Şu anda 40 ülkede kullanılıyor.

“Yüksek fiyatlara ihtiyaç duyulduğu yönündeki baskın anlatı artık kanıttan muaf olamaz”

MSF'nin Erişim Kampanyası'nda politika danışmanı olan Roz Scourse şunları söyledi:

“Hayat kurtaran tüberküloz ilacı Bedaquiline’in fiyatlarında önemli bir indirim yapılması için baskı yapan küresel hareket, Ar-Ge maliyetlerindeki şeffaflığın tıbbi araçlara erişimin artmasına ve daha fazla hayat kurtarmaya yardımcı olabileceğini gösterdi.

Yüksek Ar-Ge maliyetlerini telafi etmek için yüksek fiyatlara ihtiyaç duyulduğu yönündeki kanıtlanmamış ancak baskın anlatı artık kanıttan muaf bir alan olarak kalamaz; bu bilgi, tıbbi ürünlerin fiyatını ve kimin erişime sahip olacağını belirleyebilecek politika bulmacasının kritik bir parçasıdır.”

Scourse, MSF'nin Perşembe günü DSÖ'nün ilaç fiyatlandırması konferansında sunduğu makalesinin, denemelerdeki harcamalara ilişkin iyi veriler toplamanın mümkün olduğunu gösterdiğini söyledi. Hükümetlerin ve toplulukların fiyatlandırmayı tartışmak ve ilaçlara ihtiyacı olan herkesin erişimine yönelik çalışmak için ihtiyaç duydukları kanıtlara sahip olabilmeleri için kamuya açıklama yapılması çağrısında bulundu.

Scourse, MSF'nin denemelerinin orta gelirli ülkelerde gerçekleştirilmesine rağmen maliyetlerin düşük olmadığını, çünkü yüksek kaliteli araştırmalar yürütebilmek için tüberküloz klinikleri gibi altyapıyı geliştirmek üzere önemli miktarda yatırım yapmak zorunda kaldıklarını söyledi.

Kaynak için tıklayınız