Antimikrobiyal direnç (AMR) her yıl milyonlarca insanı öldürüyor ve yakın gelecekte Covid-19 salgınını gölgede bırakabilecek potansiyel bir etkiye sahip. Ancak uzman çevreler dışında az bilinen bir sorun olmaya devam ediyor.

Uzmanlar, sağlıktan tarıma kadar tüm sektörlerde eyleme geçilmesinin hayati önem taşıdığını vurguluyor.

“AMR: Mikropların, ilaçlara direnme yolları”

Antimikrobiyal direnç, mikroplar (bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler) kendilerini tedavi etmek için geleneksel olarak kullanılan ilaçlara direnme yolları geliştirdiğinde ortaya çıkıyor. Bu yeni, dirençli patojenlere bazen "süper mikroplar" adı veriliyor.

Direnç nasıl gelişiyor?

Zamanla meydana gelen doğal bir süreç, ancak insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde ilaçların, özellikle de antibiyotiklerin gereksiz kullanımı nedeniyle hızlanıyor. Bunun nedeni ise ilaçlara maruz kalan patojenlerin onlara nasıl direneceklerini öğrenmeleri.

“2019'da küresel 1,27 milyon ölümden doğrudan sorumluydu”

AMR zaten büyük bir sorun. Antibiyotiklere dirençli bakteriler, 2019'da küresel 1,27 milyon ölümden doğrudan sorumluydu ve 4,95 milyon ölüme katkıda bulunan bir faktör olduğu düşünülüyor.

Enfeksiyonların tedavisini zorlaştırıyor ve diğer tedavileri daha riskli hale getiriyor.

Örneğin kanser hastaları, tedavilerinin bağışıklık sistemleri üzerindeki etkisi nedeniyle enfeksiyonlara karşı özellikle savunmasız kalıyor. Aynı şekilde, vücutlarının yeni organları reddetmesini önlemek için bağışıklık sistemlerini zayıflatacak ilaçlar almak zorunda olan organ nakli alıcıları da.

“Yeni antibiyotikler.. ”

Geleneksel ilaç fiyatlandırma mekanizmalarının ilaç şirketlerine çok az yatırım getirisi garantisi verdiği öne sürülüyor.

Birçok hükümet yeni antibiyotiklerin geliştirilmesini teşvik etmek için yeni yollar deniyor. Örneğin İngiltere’de Ulusal Sağlık Servisi (NHS), esas olarak yeni antibiyotiklere abonelik alarak ilaç firmalarının kullanılsa da kullanılmasa da ilaçlardan istikrarlı bir gelir elde etmesini garanti ediyor.

Mevcut tedavileri etkili bir şekilde kullanıp kullanmadığımıza dair sorular da var. Bazı ülkelerde insanlar, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) "erişim antibiyotikleri" olarak adlandırdığı, genellikle daha az yan etkiye sahip olan ve AMR'yi tetikleme ihtimali daha az olan, hap formundaki eski türlere erişim sağlamakta zorlanıyor.

"Tek sağlık" yaklaşımı

Uzmanlar, bu sorunla mücadelenin "tek sağlık" yaklaşımı gerektirdiğini ve insan sağlığının hayvanların, bitkilerin ve ekosistemlerin sağlığı ile birbirine bağlı olduğunu kabul etmeleri gerektiğini söylüyorlar.

Çiftçilerin bitki ve hayvanlarına yalnızca ihtiyaç duyduklarında antibiyotik kullanmaları gerekiyor. Doktorlar virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar için antibiyotik yazmamalı ve ilaç şirketleri, antibiyotiklerin çevreye yayılmasını durdurmak için üretim sırasında oluşan atıkları yönetmeli.

Bu yılın başlarında Küresel Yaşlanma Koalisyonu tarafından 11 ülkenin çabalarına ilişkin hazırlanan bir rapor, bazı ilerlemelere rağmen programlarda “durgunluk” yaşandığı uyarısında bulundu. Buna başlıca neden olarak, resmi hükümet politikalarındaki yetersizlik olduğu düşünülüyor.  

Bireysel olarak ne yapılabilir?

El yıkama gibi basit hijyen önlemleriyle enfeksiyonları ilk etapta durdurmak fark yaratabilir.

Resmi tavsiye; antibiyotik reçetelendiğinde, bunları tam olarak reçete edildiği şekilde almak ve daha sonrası için saklamamak veya başkalarıyla paylaşmamaktır.

Kaynak için tıklayınız