Kökeni Çin’e dayanan eşek derilerinin geleneksel tıpta kullanılması nedeniyle, eşek hırsızlıkları Afrika'nın pek çok bölgesinde ve dünyanın bu iş hayvanlarının yoğun olarak yaşadığı diğer bölgelerinde giderek yaygınlaşıyor.

Çin'de, eşek derisindeki jelatinle yapılan geleneksel tıbbi ilaç yoğun talep görüyor. Buna “Ejiao” deniyor. Sağlığı artırıcı ve gençliği koruyucu özelliklere sahip olduğuna inanılıyor. Eşek derileri, toz, hap veya sıvı haline getirilen veya yiyeceklere eklenen jelatini çıkarmak için kaynatılıyor.

2017'den bu yana eşek ticaretine ticarete karşı kampanya yürüten Donkey Sanctuary kuruluşu yeni bir raporunda, ticaret sağlamak için her yıl dünya çapında en az 5,9 milyon eşeğin kesildiğini tahmin edildiğini kaydediyor.

Ejiao endüstrisi

Ejiao endüstrisini beslemek için tam olarak kaç eşeğin öldürüldüğüne dair doğru bir resim elde etmek kolay değil.

Dünyadaki 53 milyon eşeğin yaklaşık üçte ikisinin yaşadığı Afrika'da birtakım düzenlemeler var. Eşek derisi ihracatı bazı ülkelerde yasal, bazılarında ise yasa dışı. Ancak derilere yönelik yüksek talep ve yüksek fiyatlar, eşek hırsızlığını körüklüyor.

Afrika’da çeşitli hükümetlerin ve bu arada Brezilya hükümetinin, eşek popülasyonlarının azalmasına tepki olarak eşeklerin kesilmesini ve ihracatını yasaklamaya hazırlanıyor. Bu belki bir dönüm noktası olabilir.

Eşek Barınağında çalışan ve Nairobi'de yaşayan Solomon Onyango 2016 ile 2019 yılları arasında Kenya'daki eşeklerin yaklaşık yarısının deri ticaretini sağlamak için katledildiğini tahmin ettiklerini söylüyor.

Bunlar normalde insanları, eşyaları, suyu ve yiyecekleri taşıyan, yoksul kırsal toplulukların günlük hayatının omurgası olan hayvanlar. Dolayısıyla deri ticaretinin ölçeği ve hızlı büyümesi pek çok kişiyi etkiledi. Kenya'daki birçok insan deri ticareti karşıtı gösterilere katılmaya başladı.

Süresiz yasak önerisi, Afrika Birliği Zirvesi'nin gündeminde

Afrika çapında süresiz bir yasak önerisi, 17 ve 18 Şubat'ta tüm devlet liderlerinin bir araya geldiği Afrika Birliği Zirvesi'nde gündemde. Afrika çapında olası bir yasağın, bu hayvanların korunmasına yardımcı olacağı, “Aksi takdirde gelecek neslin eşeği olmayacağı" düşünülüyor.

Peki Afrika ve Brezilya'daki yasaklar ticareti başka yerlere kaydırabilir mi?

Ejiao üreticileri eskiden Çin'den temin edilen eşek derilerini kullanıyordu. Ancak Çin Tarım ve Köy İşleri Bakanlığına göre ülkedeki eşek sayısı, 1990'da 11 milyon iken 2021'de iki milyonun altına düştü. Aynı zamanda, Ejiao niş bir lüks olmaktan çıkıp popüler, yaygın olarak bulunabilen bir ürün haline geldi.

Çinli şirketler cilt malzemelerini yurtdışında arıyordu. Afrika, Güney Amerika ve Asya'nın bazı bölgelerinde eşek mezbahaları kuruldu.

Afrika'da bu, ticaret konusunda acımasız bir çekişmeye yol açtı.

Eşek eti tüketiminin tabu olduğu Etiyopya'da, halkın protestoları ve sosyal medyadaki tepkiler üzerine ülkenin iki eşek mezbahasından biri 2017 yılında kapatılmıştı.

Tanzanya ve Fildişi Sahili gibi ülkeler 2022'de eşek derisinin kesilmesini ve ihracatını yasakladı ancak Çin'in komşusu Pakistan bu ticareti benimsiyor. Geçen yılın sonlarında basında çıkan haberlerde, ülkenin "En iyi türlerden bazılarını" yetiştirecek ilk "Resmi eşek yetiştirme çiftliği"nin kurulduğu duyurusu yapılıyordu.

Sidney Üniversitesi'nden Çin-Afrika ilişkileri uzmanı Prof Lauren Johnston'a göre, Çin'deki Ejiao pazarının değeri 2013'te yaklaşık 3,2 milyar dolardan 2020'de yaklaşık 7,8 milyar dolara yükseldi.

İlaca talebi yükselten bir Çin TV şovu oldu..

Ejiao, kanı güçlendirmekten uykuya yardımcı olmaya ve doğurganlığı artırmaya kadar çok sayıda faydası olduğuna inanılan, binlerce yıllık bir ilaç. Ancak ilacın profilini yükselten şey, 2011 yılında İmparatoriçeler Sarayda adlı bir imparatorluk sarayının kurgusal hikayesi olan Çin TV şovuydu.

Prof Johnston "Akıllıca bir ürün yerleştirmeydi" diye açıklıyor ve devam ediyor:

"Gösterideki kadınlar, ciltleri ve doğurganlıkları için, güzel ve sağlıklı kalmak için her gün Ejiao tüketiyorlardı. Ejiao elit kadınlığın bir ürünü haline geldi. Ancak bu durum ironik bir şekilde artık birçok Afrikalı kadının günlük hayatını mahvediyor."

Görmek istediğimiz şey, Ejiao şirketlerinin hep birlikte eşek derisi ithal etmeyi bırakmaları ve hücresel tarım (laboratuarlarda kolajen üretmek) gibi sürdürülebilir alternatiflere yatırım yapmaları."

Kaynak için tıklayınız